Pisagor’u Şaşırtan Tablet: Üçgenlerin Gerçek Sırrı Mezopotamya’da mı Saklıydı?
1. Hikâyenin Çıkış Noktası: Kil Tabletler ve “Modern Gözle” Okuma Elimizde iki kritik veri türü var: A. MÖ yaklaşık 1800–1600 arasına tarihlenen Eski Babil tabletleri B. Bu tabletlerin üzerinde yer alan, bugün bizim “Pisagor üçlüleri” ve “irrasyonel sayılar” dediğimiz kavramlara son derece yakın ifadeler. Bu tabletler, uzun yıllar boyunca epigraflar ve Asurologlar tarafından daha çok dil ve tarih açısından incelendi. Ancak son on–yirmi yılda, matematiksel içerikleri modern matematik gözüyle yeniden okundu. Sonuç şu: Babilliler, dik üçgenin kenarları arasındaki bağıntıyı çok iyi biliyorlar. Bugün bizim “” diye yazdığımız ilişkiyi, kendi sayı sistemleri içinde çok hassas biçimde kullanıyorlar. Daha da çarpıcı olanı, gibi irrasyonel bir büyüklüğü, şaşırtıcı bir doğrulukla hesaplayabiliyorlar. Bu noktada klasik soru şu: > O hâlde bu teorem neden hâlâ “Pisagor Teoremi” adını taşıyor? Buna geleceğiz. Önce, Babil matematiğinin nasıl bir sayı sistemine sahip olduğuna kısaca...